Geschiedenis van Aspendos
De Griekse tijd
Tot op de dag van vandaag is het nog een duistere conclusie hoe deze stad is ontstaan en noch weet men niet welke rol de pamphilie heeft gehad.
Zo spreekt men dat de heuvels van Aspendos in de tijd van Myceense al bewoond waren. Uit bronnen is uit te halen dat de stad zo omstreeks 1000 v.Chr. door Mopsus is gesticht. De plek diende strategisch gezien, zorgvuldig uitgekozen te worden. De nederzetting bezitten unieke havens langs de pamphylische kust. De mondingsgebied van de rivier Eurymedon, wordt gecamoufleerd door de dubbele heuvels die te vinden is in de stad.
Aspendos munten
De munten die bedrukt waren in Aspendos, waren de eerste munten van Pamphiliie. Op de zilveren munt is te zien dat worstelen één van sportactiviteiten waren. Naast deze worstelaar is bijv. te zien dat de naam Estevediiys bedrukt is. Dit is de naam geweest voordat het Aspendos genoemd werd. De munten die terug gevonden zijn dateren uit de 5de eeuw.
- Aspendos munten
- Aspendos Coins
- Ancient Coins of Aspendos Turkey
- Aspendos (Provincie Antalya)
Koning Asitavada wordt ook benoemd. Dit is de koning geest van de Hettietenstad Karatepe (Adana). Er gaan geruchten rond dat koning Asitavada een verband zou hebben met de stad Estevediiys.
De naam Aspendos is een creatie van Perzische woorden. Afkomstig van de woorden “paard” en “heilige plaats”. Xenophon schrijft in zijn expeditie rapport dat hij direct contact heeft gehad met huurlingen die uit de stad Aspendos kwamen. De huurlingen werkten voor de leger van Pers Cyrus.
De rivier Eurymedon is bevaarbaar geweest tot aan Aspendos. In Eurymedon stopte de Perzische vloot in 469 v.Chr. en ankerde zijn schepen ter voorbereiding voor de grote slag. Helaas voor de Perzen eindigde deze slagveld erg treurig. De Atheners eindigde met de grote overwinning.
De grote Hero van de Etheners, de strijdlustige aanvoerder, wist maar al te goed hoe hij de Perzen bij de volgende veldslag beslissend zou verslaan.
De Peloponnesische oorlog
De Peloponnesische oorlog is de periode na deze veldslag. Volgens Thucydides lagen er 147 triremen voor de anker. De Isocraten hebben genoteerd dat dit er 90 waren. 333 v.Chr. stuurde de stad, gezantschap naar Alexander de Grote. Hierin werd verzocht dat de stad verstoken zou blijven van de garnizoen.
De Macedoniër accordeerde de plannen, echter er veranderde helemaal niets. De levensomstandigheden bleven gelijk als in de Perzische heerschappij. Na deze periode is Alexander zijn tocht beginnen naar Side. Al gauw werd Alexander duidelijk dat de bewoners van Aspendos de overeenkomsten schonden. Dit kostte de bewoners hun vrijheid. Alexander de Grote maakte een rechtsomkeer en overheerste de beneden stad.
De Romeinse Periode
De stad Aspendos is pas gaan groeien toen de Romeinen aan de macht waren, evenals Side en Perge. De Romeinse keizerrijk zorgde ervoor dat de stad op twee na grootste stad was van Pamphilie. Een overbevolkte stad waar Strabo ook al over klaagde.
De bedrukkingen op de Romeinse munten van Aspendos duiden aan dat de stad een sterke relatie had met Rome.
Rondom de 2de en 3de eeuw na Chr. ( de tijd van de brede Eurymedon ), werd Aspendos als de belangrijkste handelshaven van Pamphilie gezien.
De grote havens haven strekte zich uit over de gehele Middellandse Zee. De meest voorkomende handel waren tarwe en wijn. Ze konden het zout ophalen uit het meer van Cabria. De Turkse naam is Karagol. Economisch heeft het meer veel bijdrage geleverd in de geschiedenis. In de tijd van de Byzantijnse rijk werd het meer al aan zijn lot overgedragen. Voor de Byzantijnse rijk als voor zovele andere rijken zoals Klein-Azië, betekende dit het einde.
Wat te zien in Aspendos?
Het Romeinse theater
Het theater is gemaakt door de Grieken. Crespinus Arruntianus en Auspicatus Titianus verbouwde dit opzet tot groot succes. De Romeinse theater dateerd van kort na de 2de eeuw na Chr. Het theater Sabranta in Libië en het theater van Oranje in Frankrijk, behoren samen met het Romeinse theater tot het meest bewaarde theaters. Toch is duidelijk een groot verschil te zien dat de Griekse theater zich onderscheidt. De toeschouwers in de Griekse theater kunnen genieten van het landschap achter het toneel in tegenstelling tot de Romeinse theater, die wel een toneelgevel plaatste. Ook wel ‘scanae frons’ genoemd. Ze hebben de toneelgevel zo hoog gebouwd, dat de bezoekers van de bovenste zitplaatsen zelfs niet van het landschap konden genieten.
De boogvensters aan de buitenkant van deze toneelgevel doet denken aan de renaissancepaleis. Aan de voorzijde van de toneelgevel is de kroonlijst te zien. Met de mogelijkheden van toen, hebben ze de dak met touwen en palen bij elkaar gehouden. Dit was ook wel noodzakelijk met 20.000 toeschouwers. Het theater is later, in de tijd van de Seltsjoeken omgebouwd tot een paleis.
Rond 1884 werden de laatste tegels aangetroffen op de toneelgevel.
Het Gymnasium
Aan de rechterkant van de weg die naar acropolis loopt, is Gymnasium te vinden. In tegenstelling tot het zuidelijke deel, is de noordelijke deel niet overdekt. In Gymnasium kom je via een poort in kamers van gelijke grootte. Deze kamers fungeerde vroeger als klaslokalen. Het is niet helemaal duidelijk waarvoor de andere ruimtes voor diende. Na alle waarschijnlijkheid zou het gaan om een bibliotheek en een ruimte om te vergaderen.
De Thermen
Aan de andere kant van de weg, tegenover het gymnasium, liggen de thermen. Ook hier is enige onduidelijkheid over. Vermoedens gaan rond dat de thermen, net zoals het gymnasium in de 2de eeuw na Chr. gebouwd zijn.
De Acropolis
Aan de bovenzijde van de benedenstad is de acropolis van Aspendos al aan te voelen. Momenteel ruïnes, waren in de mooie tijden van onze geschiedenis, zeer indrukwekkende bouwwerken. De blik naar de toegangspoort zal je wellicht een idee kunnen geven hoe men de bovenstad binnen trad. De resterende drie poorten werden minder gebruikt.
Het Nymphaeum
Als we de resten achter ons laten en afstand doen van de Agora, de kleine tempel voorbij lopen, komen we aan bij het Nymphaeum. Deze wand is maar liefst 32 meter lang. Het is vrijwel onbegrijpelijk hoe dit constructie na zoveel jaar nog overeind heeft kunnen staan.
Er is nog af te lezen dat de beelden tussen de 10 uitsparingen hebben gestaan. De watertorens en het aquaduct bevinden zich aan de noorden zijde van acropolis.